Artikelen

Épinette des Vosges

01-aug-2012

De Épinette des Vosges is een traditioneel muziekinstrument uit de "plankvormige" citer familie.
Dit soort instrumenten komen in heel Europa voor maar in Frankrijk in twee geografische gebieden 50 km van elkaar, in Val-d'Ajol en rond Gerardmer, beide in de Vogezen.

Interview met Daniel Gury, bouwer van de Epinettes van het type le Val d'Ajol

Interview met Christophe Toussaint Epinette des Vosges bouwer.

Bespelen van een Epinette des Vosges

Instrumenten uit deze familie, vroeger voorkomend in heel Europa, komen nu voornamelijk nog voor in Noorwegen, IJsland, Vlaanderen, Hongarije en de Vogezen.

In het begin van de achttiende eeuw getuigen documenten en getuigenissen uit de Zuidelijke Vogezen, rond le Val-d'Ajol, Plombières-les-Bains en Fougerolles van het bestaan van de Épinette des Vosges.

De oorsprong van de Épinette des Vosges is niet exact bekend, maar er zijn indicaties dat zij is meegebracht door de Zweden tijdens de Dertigjarige Oorlog.

Bij de opleving van interesse voor traditionele muziek in de jaren 1970, heeft dit type instrument een sterke opgang gemaakt in België, in het bijzonder in de Kempen en Vlaams-Brabant. Tot op heden, bieden daar verschillende organisaties cursussen en opleidingen aan, zowel voor muzikanten als voor bouwers.

In de Vogezen is eenzelfde opleving gaande en zijn er een aantal mensen actief om de Épinette des Vosges levendig te houden.

Typen Épinette des Vosges

Er zijn twee typen Épinettes des Vosges bekend.

Rondom Val-d'Ajol

Hier wordt de Épinette voor het eerst gesignaleerd rond 1730. Het eerste model met vier snaren ontwikkeld zich in de achttiende eeuw tot een vijf-snaren model. Het instrument is vrij klein, tussen 50 en 60 cm in de vorm van langwerpige "balk". De fretten, veertien in getal op de oude modellen, werden er 17 in de negentiende eeuw. De grootste vakman was Ame Lambert (1843-1908), die zo'n 500 Épinettes bouwde per winter.

Rondom Gerardmer

Deze vorm van de Épinette wordt voor het eerst vernoemd in 1723. Het was een eenvoudig model en werd door ambachtslieden of muzikanten zelf gemaakt. Het instrument raakte in de vergetelheid en vele instrumenten gingen verloren, maar de populariteit nam weer toe rond 1945. Deze Épinette van de Hoge-Vogezen is groot, 80 cm lang. Het aantal snaren varieert van drie tot acht.

Epinettes des Vosges in de huidige tijd

Er zijn een aantal mensen die er voor zorgen dat de Épinette des Vosges als instrument ook voor volgende generaties behouden blijft.
Zij bouwen Épinettes, bespelen ze en zorgen voor promotie. Deze opleving is voornamelijk rondom le Val d'Ajol.
Een van de actiefste is de vereniging l'Épinette des Vosges.

Agenda: http://epinette.des.vosges.free.fr/projets.htm

Actieve Épinette des Vosges bouwers:

Er zijn een aantal mensen die nu nog Épinettes de Vosges bouwen, helaas zijn ze niet erg actief op het internet.
De meesten staan wel open voor een bezoek op aanvraag.
Daniel Gury, Bernard Feivet, Pierre Romary, Dominique Cablé

Christophe Toussaint bouwt, bespeelt en verkoopt Épinettes en heeft ook teksten in het Nederlands, Engels en Duits op zijn website.